صبر، مادر همه کمالات است رمز پیروزی در برابر سختی ها

ترجمه
اى کسانى که ایمان آورده‏اید! (در برابر حوادث سخت زندگى،) از صبر و نماز کمک بگیرید، همانا خداوند با صابران است.

نکته ها
مشابه این کلام الهى را در همین سوره [457] خواندیم که خداوند به بنى‏اسرائیل مى‏فرمود: در برابر ناملایمات و سختى‏ها، از صبر و نماز کمک بگیرید. در این آیه نیز به مسلمانان دستور داده مى‏شود تا در برابر حوادث سخت زندگى، از صبر و نماز یارى بجویند. آرى، دردهاى یکسان، داروى یکسان لازم دارد.
اصولاً انسانِ محدود، در میان مشکلات متعدّد و حوادث ناگوار، اگر متصل به قدرت نامحدود الهى نباشد، متلاشى ومنکوب مى‏شود. و انسانِ مرتبط با خداوند، در حوادث و سختى‏ها، خود را نمى‏بازد و براى او حوادث، بزرگ نمى‏نماید. کسى که نماز را با حضور قلب و با توجّه مى‏خواند، به معراج مى‏رود. هرچه پرواز معنوى او بیشتر باشد و بالاتر رود، دنیا و مشکلات آن و حتّى خوشى‏هاى آن کوچکتر مى‏شود.
انسان، یا در نعمت بسر مى‏برد که باید به آیه قبل عمل کند؛ «اذکرونى، اشکروا لى» و یا در سختى بسر مى‏برد که باید به این آیه عمل کند؛ «استعینوا بالصبر»
خداوند مى‏فرماید: خدا با صابران است و نمى‏فرماید: با نمازگزاران است. زیرا نماز نیز نیاز به صبر و پایدارى دارد. [458]
در روایات مى‏خوانیم : هرگاه کار سختى براى حضرت على علیه السلام پیش مى‏آمد حضرت دو رکعت نماز مى‏خواند. [459] این سیره را بوعلى سینا نیز عمل مى‏کرد.
صبر، مادر همه کمالات است. صبر در جنگ، مایه شجاعت است. صبر در برابر گناه، وسیله تقواست. صبر از دنیا، نشانه زهد است. صبر در شهوت، سبب عفّت است. صبر در عبادت، موجب طاعت، و صبر در شبهات، مایه‏ى وَرع است. [460]

پیام ها
1- ایمان اگر همراه با عمل و توکّل وصبر و عبادت باشد، کاربرد بیشترى خواهد داشت. [461] «الّذین آمنوا استعینوا بالصبرو...»
2- نماز اهرم است، بار نیست. «استعینوا بالصبر والصلوة»
3- صبر ونماز، وسیله‏ى جلب حمایت‏هاى الهى هستند. «استعینوا بالصبر والصلوة انّ اللّه مع الصابرین»
4- اگرچه خداوند با هرکس ودر هر جایى حضور دارد؛ «هو معکم اینما کنتم» [462]و لکن همراهى خدا با صابران، معناى خاصّى دارد و آن لطف، محبّت و یارى رسانى خداوند به صابران است. «انّ اللّه مع الصابرین»

قرآن کریم می فرماید: یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرین؛ ای کسانی که ایمان آورده اید!(در برابر حوادث سخت زندگی،) از صبر و نماز کمک بگیرید، همانا خداوند با صابران است.[1]

نکته ها

مشابه این کلام الهی، در آیه 45 همین سوره وجود دارد که خداوند به بنی اسرائیل فرموده است: در برابر ناملایمات و سختی ها، از صبر و نماز کمک بگیرید. در این آیه نیز به مسلمانان دستور داده می شود تا در برابر حوادث سخت زندگی، از صبر و نماز یاری بجویند. آری، دردهای یکسان، داروی یکسان لازم دارد. اصولًا انسانِ محدود، در میان مشکلات متعدّد و حوادث ناگوار، اگر متصل به قدرت نامحدود الهی نباشد، متلاشی و منکوب می شود. و انسانِ مرتبط با خداوند، در حوادث و سختی ها، خود را نمی بازد و برای او حوادث، بزرگ نمی نماید. کسی که نماز را با حضور قلب و با توجّه می خواند، به معراج می رود. هرچه پرواز معنوی او بیشتر باشد و بالاتر رود، دنیا و مشکلات آن و حتّی خوشی های آن کوچک تر می شود. انسان، یا در نعمت بسر می برد که باید به آیه قبل عمل کند؛ «فَاذْکرُونِی، اشْکرُوا لِی» و یا در سختی بسر می برد که باید به این آیه عمل کند؛ «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ» خداوند می فرماید: خدا با صابران است و نمی فرماید: با نمازگزاران است. زیرا نماز نیز نیاز به صبر و پایداری دارد. در روایات می خوانیم: هرگاه کار سختی برای حضرت علی علیه السلام پیش می آمد حضرت دو رکعت نماز می خواند. این سیره را بوعلی سینا نیز عمل می کرد.

*صبر، مادر همه کمالات است؛

*صبر در جنگ، مایه شجاعت است.

*صبر در برابر گناه، وسیله تقواست.

*صبر از دنیا، نشانه زهد است.

*صبر در شهوت، سبب عفّت است.

*صبر در عبادت، موجب طاعت، و صبر در شبهات، مایه وَرع است.

پیام ها

1- ایمان اگر همراه با عمل و توکل وصبر و عبادت باشد، کاربرد بیشتری خواهد داشت. «الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ...»

2- نماز اهرم است، بار نیست. «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ»

3- صبر و نماز، وسیله جلب حمایت های الهی هستند. «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»

4- اگرچه خداوند با هرکس ودر هر جایی حضور دارد؛ «هُوَ مَعَکمْ أَینَ ما کنْتُمْ» و لکن همراهی خدا با صابران، معنای خاصّی دارد و آن لطف، محبّت و یاری رسانی خداوند به صابران است. «إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ»[2]

پی نوشت ها

[1] بقره/153

[2]تفسیر نور، ج‏1، ص 236- 235

صلوات و برکت های آن

صلوات و برکت های آن